Што з Лемківскыма Ватрами? / Co z Łemkowskimi Watrami?

Дорогы Ватряне!

Звертате ся до нас часто зо зьвіданьом о наше велькє фестівальове свято Лемківска Ватра, на котрій каждого рока в липци і серпни Ламкы стрічают ся в трьох місцях – в Ждыни, Лугах і Михалові. Прото же епідемія коронавіруса вплынула на ситуацию в Польщы і на сьвіті, несе зо собом ограничыня і непевніст, кєд іде о наступны місяці, звернули сме ся до орґанізаторів Лемківскых Ватр зо зьвіданьом о пляны.

Згідні з порядком, в якым орґанізуваны были тоты лемківскы фестівалі, зачнеме од Лемківской Ватры в Ждыни, котру Об’єднання Лемків плянувало на 17-19 липця 2020 рока. Фестіваль буде в тім терміні, але прийме нову форму і перенесе ся до сьвіта онляйн. В суспільных медіях і на страні ждыньской ватры поданы будут фільмы з концертів і тематичных стріч. Будете мати можливіст видіти не лем артистів з нашого подвірця, але тіж гости з іншых держав, котры на потребы фестівалю перешлют награня своіх выступів. Традицийний конкурс на міс ватры заступлят выборы Містер Корона в віртуальній формі, юж тепер мож выслати своє зголошыня. Тых, котры будут хтіли в тім часі приіхати до Ждыні, попереджаме, же про заборону громаджыня люди в векшых групах, терен ватровиска буде запертий.

Зараз по ватрі в рідных горах Лемкы іхали на другій конец Польщы, до любуского воєводзтва, де під конец липця стрічали ся на Лемківскій Ватрі в Лугах. Того рока Стоваришыня Лемко Тавер одышло од плянуваного перше терміну 24-25 липця і з надійом на поліпшыня ситуациі рішыли перенести фестіваль на 28-29 серпня. В тім часі Лемкы празднуют церковне свято Успіня Пресвятой Богородиці, під том покровом є тіж православна церков в Лугах, котра находит ся недалеко ватровиска. Першого дня рано буде правлена Служба Божа, а по полудни над озером будут розпаляти ватру і зачнут ся концерты на сцені. Прото же ситуация нестабільна, неє певности, же ватра буде в традицийній і знаній нам формі, о деталях і можливых змінах будеме Вас повідомляти на нашім фейсбуковім фанпейджи.

Хоц ватряний сезон все заперали сме початком серпня Лемківском Ватром на Чужыні в Михалові на Нижнім Шлеску, того рока вшытко нам ся пересуне. Стоваришыня Лемків рішыло перенести святкуваня на 12 вересня (субота) од год. 12:00. Хоц час фестівалю скоротит ся до єдного дня, будеме могли ся зыйти. Проґрам буде містити част артистичну, на тот момент знатя, же будут то ачий выступы ансамблів з Польщы. Прото же ситуация неє певна і не знатя, якы ограничыня будут знесены до того часу, о вшыткых змінах будеме могли ся дознати ближе вказаного терміну.

Епідемія коронавіруса намішала в плянах орґанізаторів не лем ватр, але тіж іншых культурных подій, м.ін. Сьвіта під Кычером, котра тіж перенесе ся до інтернету. Вшыткы глядают можливости, штобы дати нам шансу на контакт з лемківском культуром – або в віртуальній формі, або з надійом на ліпшы часы і стрічу при ватрі. Тішыме ся, же лемківскы орґанізациі не охабили шторічной ватряной традициі. Хоц час нелегкій, віриме, же і Вы, Дорогы Ватряне, заєдно будете з нами.

– – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –

Drodzy Watrowicze!

Często zwracacie się do nas z pytaniami o nasze wielkie festiwalowe święto Łemkowska Watra, na której rokrocznie w lipcu i sierpniu Łemkowie spotykają się w trzech miejscach – w Zdyni, Ługach i Michałowie. Z uwagi na to, że epidemia koronawirusa wpłynęła na sytuację w Polsce i na świecie, niesie to za sobą ograniczenia i niepewność, jeśli chodzi o kolejne miesiące, zwróciliśmy się do organizatorów Łemkowskich Watr z pytaniem o plany.

Zgodnie z porządkiem, w jakim organizowane były te łemkowskie festiwale, zaczniemy od Łemkowskiej Watry w Zdyni, którą Zjednoczenie Łemków planowało na 17-19 lipca 2020 roku. Festiwal odbędzie się w tym terminie, ale przyjmie nową formę i przeniesie się do świata online. W mediach społecznościowych i na stronie zdyńskiej watry publikowane będą filmy z koncertów i spotkań tematycznych. Będziecie mieć możliwość zobaczenia artystów nie tylko z naszego podwórka, ale też gości z innych krajów, którzy na potrzeby festiwalu prześlą nagrania swoich występów. Tradycyjny konkurs na miss watry zastąpią wybory Mistera Korona w wirtualnej formie, już teraz można wysyłać swoje zgłoszenia. Tych, którzy będą chcieli przyjechać do Zdyni, uprzedzamy, że z powodu obowiązującego zakazu zgromadzeń w większych grupach, teren watrowiska będzie zamknięty.

Zaraz po watrze w rodzimych górach Łemkowie jechali na drugi koniec Polski, do województwa lubuskiego, gdzie pod koniec lipca spotykali się na Łemkowskiej Watrze w Ługach. W tym roku Stowarzyszenie Lemko Tower odeszło od planowanego wcześniej terminu 24-25 lipca i z nadzieją na poprawę sytuacji postanowiło przenieść festiwal na 28-29 sierpnia. W tym czasie Łemkowie obchodzą cerkiewne święto Zaśnięcia Przenajświętszej Bogurodzicy, po tym wezwaniem jest również prawosławna cerkiew w Ługach, która znajduje się niedaleko watrowiska. Pierwszego dnia rano odprawiona będzie liturgia, a popołudniu nad jeziorem rozpalone zostanie ognisko i rozpoczną się występy sceniczne. Ponieważ sytuacja jest niestabilna, nie ma pewności, że watra odbędzie się w tradycyjnej formie, o detalach i możliwych zmianach będziemy informować na naszym facebookowym fanpage’u.

Choć sezon watrowy zawsze zamykaliśmy początkiem sierpnia Łemkowską Watrą na Obczyźnie w Michałowie na Dolnym Śląku, w tym roku wszystko nam się przesunie. Stowarzyszenie Łemków przeniosło świętowanie na 12 września (sobota) od godz. 12:00. Choć czas festiwalu skróci się do jednego dnia, będziemy mogli się spotkać. Program przewiduje część artystyczną, na ten moment wiadomo, że będą to raczej występy zespołów z Polski. Ponieważ sytuacja nie jest pewna i nie wiadomo, jakie ograniczenia zostaną do tego czasu zniesione, o wszystkich zmianach będziemy mogli dowiedzieć się bliżej wskazanego terminu.

Epidemia koronawirusa namieszała w planach organizatorów nie tylko watr, ale również innych wydarzeń kulturalnych, m.in. Świata pod Kyczerą, który też przeniesie się do internetu. Wszyscy poszukują możliwości, aby dać nam szansę na konakt z łemkowską kulturą – albo w formie wirtualnej, albo z nadzieją na lepsze czasy i spotkanie przy watrze (ognisku). Cieszymy się, że łemkowskie organizacje nie porzuciły dorocznej watrowej tradycji. Choć czas jest niełatwy, wierzymy, że i Wy, Drodzy Watrowicze, wciąż będziecie z nami.

Лемківска Ватра в Лугах, фот. Оксана Грабан-Ліхтаньска / Łemkowska Watra w Ługach, fot. Oksana Graban-Lichtańska

Одышли Штефан Гладик / Odszedł Stefan Hładyk

Штефан Гладик (1948-2020)

Не стало медже нами великого сына лемківской землі – Штефана Гладика. Од все были вірны своім предкам – чи на далекій чужыні, чи юж в горах, в Білянці, коло рідной Кунковы. Юж од вісемдесятых років XX столітя старали ся о верніня лемківскых лісів, што принесло остатніма роками свій щедрий плід. Пан Гладик были головом Об’єднання лемків і причынили ся до організуваня жытя лемківской громады, бороли ся м.ін. о приверніня імена Епіфанія Дровняка, підтримуваня памяти о Шыбеничнім Верху, таблиці з кириличныма назвами лемківскых сіл, репрезентували Лемків в Комісиі Спільной Уряду і Народных і Етнічных Меншын. Вшытко не годен назвати, не годен описати страту. Одышли няньо, муж, дідо, брат Лемків і сын Лемковины. Вічная Памят.

Похорон упокійного Штефана Гладика буде 5 марця 2020 р. о год. 10:00 в православній церкви Покровы Божой Матери і Почаівской Іконы Божой Матери в Білянці.

– – – – – – – – – –

Stefan Hładyk (1948-2020)

Zabrakło wśród nas wielkiego syna łemkowskiej ziemi – Stefana Hładyka. Od zawsze był on wierny swoim przodkom – czy na dalekiej obczyźnie, czy już w górach, w Bielance, blisko rodzimej Kunkowy. Już od 80. lat XX w. starał się o przywrócenie łemkowskich lasów, co w ostatnich latach przyniosło swój owoc. Pan Hładyk był przewodniczącym Zjednoczenia Łemków i przyczynił się do organizacji życia łemkowskiej społeczności, walczył m.in. o przywrócenie imienia Epifaniusza Drowniaka (Nikifora), podtrzymanie pamięci o Szubienicznym Wierchu, tablice z cyrylicznymi nazwami łemkowskich wsi, reprezentował Łemków w Komisji Wspólnej Rządu i Mniejszości Narodowych i Etnicznych. Wszystkiego nie sposób nazwać, nie sposób opisać stratę. Odszedł ojciec, mąż, dziadek, brat Łemków i syn Łemkowszczyzny. Wicznaja Pamiat.

Uroczystości pogrzebowe ś.p. Stefana Hładyka rozpoczną się 5 marca 2020 r. o godz. 10:00 w cerkwi prawosławnej p.w. Opieki Matki Bożej i Poczajowskiej Ikony Matki Bożej w Bielance.


знимка з родинного архіву / zdjęcie z archiwum rodzinnego

Шеста з Сериі Ґолем! / Szósta z Serii Golem!

кале топанкі
парне шнуркенца
сар ме лен на урава
пре забава на джава

чорны черевікы
з білыма шнурками
кєд си іх не вдію
на забаву не піду

– ромска народна співанка –

Стоваришыня Лемко Тавер выдало наступну книжку з циклю перекладів сьвітовой літературы на лемківскій язык. Творцьом Сериі Ґолем і заєдно перекладачом є Петро Криницкій, котрий тым разом перевюл сучасну словацку прозу. КАЛЕ ТОПАНКІ то книжка Вітя Ставярского, што не лем наголовком, але і змістом навязує до жытя Ромів.

Ромове і іх траґікомічне жытя ярмаковых купців, жытелів кольоній та іншых характерных постав. Гандляр Ферді, в рамах компенсациі долгу, дістає молоду і прекрасну Сабіну. Лем же она скоро му втече, жебы найти свою правдиву любов. Динамічна наррация о ромскых гандлярях зо східньой Словациі. Повіст дорогы, гейбы циґанскій, Кустуріцовий роуд-муві, полна пристрасти, емоций, несподіванок, приправлена гумором, але i драматом.

Вітьо Ставярскі – вродил ся 22 жолтня 1960 рока в Пряшові, студиювал продукцию і сценаристыку, автор книжок Kivader (2007), Záchytka (2009), Kale topanky (2012), Človek príjemný (2014), Rinaldova cesta (2015) і Kšeft (2019); преклады його книжок вышли в Польщи, Украіні, Мадярах, Хорвациі і Словеніі; сценариста і режысер фільму Loli paradička.

Веце о книжці КАЛЕ ТОПАНКІ і Сериі ҐОЛЕМ почуєте недолго в Радіо Лемко. В справі публикациі пиште на: lemkofolk@o2.pl

– – – – – – – – – – – – – – – – – – –

kale topanki
parne sznurkenca
sar me len na urawa
pre zabawa na dżawa

czarne buty
z białymi sznurówkami
jak ich nie wzuję
w tany nie pójdę

– tradycyjna romska pieśń –

Stowarzyszenie Lemko Tower wydało kolejną książkę z cyklu przekładów dzieł światowych na język łemkowski. Twórcą Serii Golem i jednocześnie tłumaczem jest Piotr Krynicki, który tym razem podjął się przetłumaczenia współczesnej słowackiej prozy. KALE TOPANKI to książka Víťa Staviarsky’ego, nie tylko tytułem, ale i treścią nawiązuje do życia Romów.

Romowie i ich tragikomiczne życie jarmarcznych kupców, mieszkańców kolonii i innych charakterystycznych postaw. Handlarz Ferdi, w ramach kompensacji długu, dostaje młodą i przepiękną Sabinę. Jednak ona wkrótce ucieka w poszukiwaniu swojej prawdziwej miłosci. Dynamiczna narracja o handlarzach romskich ze wschodniej Słowacji. Powieść drogi, niby cygański, Kusturicowy road movie, pełna namiętności, emocji, niespodzianek, doprawiona humorem, ale i dramatem.

Víťo Staviarsky – urodził się 22 października 1960 roku w Preszowie, studiował produkcję i scenopisarstwo, autor książek Kivader (2007), Záchytka (2009), Kale topanky (2012), Človek príjemný (2014), Rinaldova cesta (2015) і Kšeft (2019); przekłady jego książek ukazały się w Polsce, Ukrainie, Węgrzech, Chorwacji i Słowenii; scenarzysta i reżyser filmu Loli paradička.

Więcej o książce KALE TOPANKI oraz Serii Golem usłyszycie niebawem w Radio Lemko. W sprawie publikacji piszcie na: lemkofolk@o2.pl


КАЛЕ ТОПАНКІ, Вітьо Ставярскі, Выдавництво Лемко Товер, Стшельце Краєньскє 2019
KALE TOPANKI, Víťo Staviarsky, Wydawnictwo Lemko Tower, Strzelce Krajeńskie 2019

27. Стрічы в Ґожові / 27. Spotkania w Gorzowie

Ґожівскій кружок Стоваришыня Лемків просит до Театру ім. Ю. Остервы на 27. Стрічы з Лемківском Культуром.
– – – – – – – – – – – – – – – – – – –
Gorzowskie koło Stowarzyszenia Łemków zaprasza do Teatru im. J. Osterwy na 27. Spotkania z Kulturą Łemkowską.

? Čendeš ? Burjan ? Re-Karpaty ? Lemko Tower
? Стоваришыня Лемків (Stowarzyszenie Łemków)
? Teatr im. J. Osterwy w Gorzowie Wielkopolskim

Праздник в Самбожу / Święto w Samborzu

10 листопада Церков споминат літурґічну памят великомучениці Параскєвы Пятниці (III в.). В 2018 році в православній вроцлавско-щецінскій єпархіі, в селі Самбож, освятили новий храм з єй святым іменом. 10.11.2019 святкували парохіяльний праздник, до Самбожа приіхали єґомості з Вроцлавя і Єленьой Горы, спільні торжественну літурґію правили о. Євгеній Буйко, о. Василь Савчук і о. Ігор Габура – парох самбірксой парохіі.
– – – – – – – – – – – – –
10 listopada Cerkiew wspomina liturgiczną pamięć wielkiej męczennicy Paraskiewy Piatenki (III w.). W 2018 roku w prawosławnej diecezji wrocławsko-szczecińskiej, we wsi Samborz, konsekrowano nową świątynię z jej świętym imieniem. 10.11.2019 obchodzono święto parafialne, do Samborza przyjechali duchowni z Wrocławia i Jeleniej Góry, uroczystą liturgię wspólnie odprawili ks. Eugeniusz Bójko, ks. Bazyli Sawczuk oraz ks. Igor Habura – proboszcz samborskiej parafii.












знимкы Наталія Цьолка / zdjęcia Natalia Ciołka

Літня школа в Лугах / Szkoła letnia w Ługach

Дорогы Родиче,
на Лемківскій Ватрі в Лугах зобрало ся барз дуже гости з цілой Польщы, виділи сме, же не бракує серед них діточок. Прото рішыли сме зорґанізувати літню школу в готелю недалеко озера.

Термін – 17-24 серпня 2019
Вік дітины – 12-17 років
Кошт – 500 зл / особу
Ліміт участників – 16 осіб

Запевняме спаня, ідло, льокальны выцєчкы і едукацийны занятя (в тім музичны). Покоі сут 2- і 3-особовы, родиче зобовязаны сут привезти і одобрати дітину во вказаных термінах.

! УВАГА ! Записы до 11 серпня!

КОНТАКТ: о. Артур Грабан, lemkofolk@o2.pl, 509 071 499

Долучте до выдаріня на Фейсбуці —> https://www.facebook.com/events/475830869648361/

– – – – – – – – – – – – –

Drodzy Rodzice,
na Łemkowskiej Watrze w Ługach zebrało się bardzo dużo gości z całej Polski, widzieliśmy, że nie brakuje wśród nich dzieci. Dlatego zdecydowaliśmy zorganizować szkołę letnią w hotelu nieopodal jeziora.

Termin – 17-24 sierpnia 2019
Wiek dziecka – 12-17 lat
Koszt – 500 zł / osobę
Limit uczestników – 16 osób

Zapewniamy nocleg, jedzenie, lokalne wycieczki i zajęcia edukacyjne (w tym muzyczne). Pokoje są 2- i 3-osobowe, rodzice zobowiązani są przywieźć i odebrać dziecko we wskazanym terminie.

! UWAGA ! Zapisy do 11 sierpnia!

KONTAKT: ks. Artur Graban, lemkofolk@o2.pl, 509 071 499

Dołączcie do wydarzenia na Facebooku —> https://www.facebook.com/events/475830869648361/

Гей гоп, Ластівчата! – Ден дітины в Пшемкові / Hej hop, Łastiwczata! – Dzień dziecka w Przemkowie

1 червця 2019р. Кружок Стоваришыня Лемків в Пшемкові просил вшыткы діти і іх родичів на веселе свято, на Ден Дітины в Осташові. Стрічу зрыхтували в рамах проєкту “Наша Сьвітлиця”. Од полудня аж до змерку діти могли бавити ся на сьвіжым повітри, малювати і тішыти ся нагородами, якы зрыхтувал для них Хованец з Лемколянду. В забавах головні брали участ члены наймолодшой групы АПіТ Ластівочка – Ластівчата. То дітячий ансамбль пісьні і танця, што діє при Стоваришыню Лемків, група рахуйє веце як 30 членів з Пшемкова і околиц. До ластівчого гнізда злетіла ся хмара ластівочок, котры барз люблят спільний час. Забавы і гры для діти зрыхтувал Данько Горощак, підчеркує він, же не найважнійше тото, што діти будут робили, але важне, же будут тото робити по нашому і разом. Вдякы такым стрічам будуют міцне гніздо, до котрого все мож буде вернути, што не даст забыти о своіх коренях. Ластівчатами опікуют ся члены Ластівочкы, Данько Ґалчык і Данько Горощак, в репертуарі ансамблю найдеме лемківскы сьпіванкы і танці. В 2019 р. ансамбль зрыхтувал Різдвяний Вертеп, што має быти початком театральных діянь групы. Можете обізріти го в Lemko TV —> Ластівчата – вертеп.

– – – – – – – – – – – – – – – –

1 czerwca 2019 r. Koło Stowarzyszenia Łemków w Przemkowie zaprosiło wszystkie dzieci i ich rodziców na radosne święto, na Dzień Dziecka w Ostaszowie. Spotkanie przygotowano w ramach projektu „Nasza Świetlica”. Od południa aż do zmierzchu dzieci mogły się bawić na świeżym powietrzu, malować i cieszyć się z nagród, jakie przygotował dla nich Chowanec z Lemkolandu. W zabawach brali udział głównie członkowie najmłodszej grupy Łastiwoczki – Łastiwczata. To dziecięcy zespół pieśni i tańca, działający przy Stowarzyszeniu Łemków, grupa liczy ponad 30 osób z Przemkowa i okolic. Do jaskółczego gniazda przyleciało wiele jaskółek, które bardzo lubią wspólnie spędzać czas. Zabawy i gry przygotował Daniel Horoszczak, podkreśla on, że nie jest najważniejsze to, co dzieci będą robiły, ważne, że będą to robiły razem i po łemkowsku. Dzięki takim spotkaniom budują silne gniazdo, do którego zawsze będą mogły wrócić, które nie da zapomnieć o swoich korzeniach. Łastiwczatami opiekują się członkowie Łastiwoczki, Daniel Gałczyk i Daniel Horoszczak, w repertuarze zespołu znajdziemy łemkowskie pieśni i tańce. W 2019 r. przygotowany został Wertep Bożonarodzeniowy, co ma być początkiem działań teatralnych grupy. Możecie obejrzeć go w Lemko TV —> Łastiwczata – wertep.

фот. Данько Горощак / fot. Daniel Horoszczak

* „Мій Никыфор” в Креници / „Mój Nikifor” w Krynicy *

Просиме до Крениці на показ фільму „Мій Никыфор” і стрічу з його творцями ? То выдаріня з циклю присвяченого 50. річниці смерти лемківского артисты.
– – – – – – – – – – – – – –
Zapraszamy do Krynicy na pokaz filmu „Mój Nikifor” i spotkanie z jego twórcami ? To wydarzenie z cyklu poświęconego 50. rocznicy śmierci łemkowskiego artysty.