Miesiąc: grudzień 2024

Кєбы зьвідати Лемка „де Твоє місце, де Твій дім?”, одповіст – „Лемковина, рідны горы”. Повіст так, хоц бы нич дуже одтамаль не памятал. Пан Петро Ґрич вродили ся недолго перед выселіньом, мали лем два рочкы, коли пришло ім з родином опустити свою хыжу, як дрібна дітинка ховали ся за дверми, коли вшыткы были юж позбераны до дорогы. Пані Марія Ґрич з дому Макух вродили ся уж на чуджыні, а давну Лемковину знают з оповідань своіх рідных, близкых і дальшых, хоц оповідают о ній, як бы сами гын были. Де наш дім? Там, одкаль наше коріня? А може ту, де гнеска жыєме? Просиме на бесіду Янкы Ґрич з панством Марійом і Петром Ґричами, почуєте оповіст о Лемковині, з котрой ся выводят і селах на чуджыні, в котрых мешкали по выселіню, заходили ся з другыма Лемками і плекали традициі.

Премієра проґраму в середу 1.01.2025 о год. 20:00, повторіня в суботу і неділю (4-5.01) о год. 14:00.

– – – – – – – – – – – – –

Gdyby spytać Łemka „gdzie jest Twoje miejsce, gdzie jest Twój dom?”, odpowie – „Łemkowyna, rodzime góry”. Powie tak, choćby niewiele stamtąd pamiętał. Pan Piotr Grycz urodził się niedługo przed wysiedleniem, miał zaledwie dwa lata, kiedy przyszło im z rodziną opuścić swój dom, jako malutkie dziecko ukrywał się za drzwiami, kiedy wszyscy byli już gotowi do drogi. Pani Maria Grycz z domu Makuch urodziła się już na obczyźnie, a dawną Łemkowszczyznę zna z opowiadań swoich krewnych, bliższych i dalszych, choć opowiada o niej, jakby sama tam wtedy była. Gdzie jest nasz dom? Tam, skąd są nasze korzenie? A może tu, gdzie dzisiaj żyjemy? Zapraszamy na wywiad Janiny Grycz z państwem Marią i Piotrem Gryczami, usłyszycie opowieść o Łemkowszczyźnie, z której się wywodzą i wioskach na obczyźnie, gdzie mieszkali po deportacji, spotykali się z innymi Łemkami i kultywowali tradycje.

Premiera programu w środę 1.01.2025 o godz. 20:00, powtórki w sobotę i niedzielę (4-5.01) o godz. 14:00.

Несут ся горами і долинами, подают добру новину і голосно выславляют новорожденного Спасителя, сут добрым словом для ґаздів і ґаздынь, тай для цілой родины. Іде о коляды і щедрівкы, што сьпівают ся в цервки, при велийнім столі і ходят з вертепом од хыжы до хыжы. Чым ся ріжнят єдны од другых? Хто і коли іх сьпівал? Чи лем во святочнім часі? Якы мотивы переплітают ся в творах? Просиме на бесіду Грица Суханича з др Вікторийом Гойсак, котра през долгы рокы зберала різдвяны пісьні по Лемковині і не лем, што склали ся на антольоґію парусот коляд і щедрівок.

Премієра проґраму 27 грудня 2024 о год. 20:00, повторіня в суботу і неділю (28-29.12) о год. 18:00.

– – – – – – – – –

Niosą się po górach i dolinach, przekazują dobrą nowinę i głośno wysławiają nowonarodzonego Zbawiciela, są dobrym słowem dla gospodarzy i gospodyń, a także całej rodziny. Mowa o kolędach i szczedriwkach, śpiewanych w cerkwi, przy wigilijnym stole, wędrujących z bożonarodzeniowym przedstawieniem od domu do domu. Czym się różnią jedne od drugich? Kto i kiedy je śpiewał? Czy tylko w okresie świątecznym? Jakie motywy przeplatają się w utworach? Zapraszamy na rozmowę Grzegorza Suchanicza z dr Wiktorią Hojsak, która przez długie lata zbierała po Łemkowszczyźnie i nie tylko bożonarodzeniowe pieśni, jakie złożyły się na antologię kilkuset kolęd i szczedriwek.

Premiera programu 27 grudnia 2024 o godz. 20:00, powtórki w sobotę i niedzielę (28-29.12) o godz. 18:00.

Просиме на різдвяне слуховиско. Ґу тому причыном сут очевидно свята подля грегорияньского і новоюлияньского календаря, але тіж 98. річниця народин Теодора Кузяка – лемківского писателя, маляря, сосільного діяча, вродженого в Бортнім 25 грудня 1926 рока. Оповіданя „Велия” то єден з творів Кузяка, де подаваня культуровых вартости переплітат ся з історийом жытя головного героя. Митро іхат з чуджыны на Лемковину, штобы на рідній земли, з близкыма людми, радувати ся з Різдва Христового. Дорога през велькы сьнігы видит ся нияк нетяжка до того, што в жытю перешол. Познате історию Митра і почуєте о лемківскых традициях звязаных з рыхтуваньом до Велиі. Най сесе оповіданя введе Вас в святочний настрій і принесе рефлексию о давній Лемковині, спомнийме Теодора Кузяка, што оддал ій свою творчіст і серце. В часі проґраму почуєте премієрово коляду „Бог Предвічний” в авторскій обробці ансамблю Бурян.

Премієра проґраму в віторок 24 грудня 2024 o godz. 20:00, повторіня в суботу і неділю (28-29.12) о год. 16:00.

Вшыткым Лемкам і братям християнам, котры гнеска сядут до велийного стола, желаме прекрасных свят Різдва Христового! Най буде то час родинного тепла, переведений в здравлю, щестю і любови!

– – – – – – – – – – – – – – – – – – –

Zapraszamy na bożonarodzeniowe słuchowisko. Okazją są oczywiście święta według kalendarza gregoriańskiego i nowojuliańskiego, ale również 98. rocznica urodzin Teodora Kuziaka – łemkowskiego pisarza, malarza, działacza społecznego, urodzonego 25 grudnia 1926 roku. Opowiadanie „Welyja” to jeden z utworów Kuziaka, gdzie przekaz wartości kulturowych przeplata się z historią życia głównego bohatera. Mytro jedzie z obczyzny na Łemkowszczyznę, aby na rodzimej ziemi, z bliskimi ludźmi, radować się z Bożego Narodzenia. Droga przez śnieżne zaspy wydaje się wcale nietrudna w porównaniu do tego, co przeszedł w życiu. Poznacie historię Mytra i usłyszycie o łemkowskich tradycjach związanych z przygotowaniami do Wigilii. Niech to opowiadanie wprowadzi Was w świąteczny nastrój i przyniesie refleksję o dawnej Łemkowynie, wspomnijmy Teodora Kuziaka, który oddał jej swoją twórczość i serce. W czasie programu usłyszycie premierowo kolędę „Boh Predwicznyj” w autorskiej aranżacji zespołu Burjan.

Premiera programu we wtorek 24 grudnia 2024 o godz. 20:00, powtórki w sobotę i niedzielę (28-29.12) o godz. 16:00.

Wszystkim Łemkom i braciom chrześcijanom, którzy dziś zasiądą do wigilijnego stołu, życzymy przepięknych świąt Bożego Narodzenia! Niech będzie to czas rodzinnego ciepła, spędzony w zdrowiu, szczęściu i miłości!

Колядникы, образ Теодора Кузяка з Бортного (Догасаюча ватра, выд. Наша Загорода 2001)
Kolędnicy, obraz Teodora Kuziaka z Bartnego (Dohasajucza watra, wyd. Nasza Zahoroda 2001)

Теодор Кузяк (фот. В. Грабан) / Teodor Kuziak (fot. W. Graban)

Рік 2024 є особливий для вірных Православной Церкви в Польщи. Сто років тому, 13 листопада 1924, рока Константинопольскій Патриярха підписали томос – документ, што є потверджыньом отриманя автокефалиі – то значыт, же од той хвилі Церков є незалежна. В найближшій авдициі почуєте голос о. протодиякона Лукы Лєонкєвіча, котры приближат контекст сесой подіі, чым є автокефалия і што дає Церкви. Не буде то лем оповіст о остатнім столітю, побесідуєме тіж дакус о істориі православной віры на польскых землях, тай на нашій Лемковині. Бесіду перевюл студент Духовной Семінариі в Варшаві, Фома Болех зо Ждыні.

Премієра проґраму в неділю 22 грудня 2024 о 20:00 годині0, повторіня в суботу і неділю 28 і 29 грудня о год. 14:00.

– – – – – – – – – – – – – – –

Rok 2024 jest szczególnym rokiem dla wiernych Cerkwi Prawosławnej w Polsce. Sto lat temu, 13 listopada 1924 roku, Patriarcha Konstantynopola podpisał tomos – dokument, będący potwierdzeniem otrzymania Autokefalii – to znaczy, że od tej chwili Cerkiew jest niezależna! W najbliższej audycji usłyszycie głos o. protodiakona Łukasza Leonkiewicza, który przybliży kontekst tego wydarzenia, czym jest autokefalia i co daje Cerkwi. Nie będzie to jedynie opowieść o ostatnim stuleciu, porozmawiamy nieco o historii prawosławia na polskich ziemiach, również na naszej Łemkowynie. Wywiad przeprowadził student Prawosławnego Seminarium Duchownego w Warszawie, Tomasz Bolech ze Zdyni.

Premiera programu w niedzielę 22 grudnia 2024 o godz. 20:00, powtórki w sobotę i niedzielę 28 i 29 grudnia o godz. 14:00.

Што спільне мают зо собом ґеополитична дезъінформация и рекомендациі на Netflix? Може ся видіти, же нич такє, але чи так істинно є? В проґрамі оповіме о чімси, што по анґлицкы коротко звеме Ей Ай. Што оно є? Чи помагат зменшати сполочны нерівности и розвиват медицину, а може кварит розвиток нашых діти и лем повекшат обшыри злочынства? Приближыме кус проблематику днешньой технольоґічной революциі, котра тыкат нас вшытктых, чи нам ся таке любит, чи ніт.

Премієра проґраму в середу 18.12.2024 о год. 20:00. Повторіня в суботу і неділю о год. 14:00.

– – – – – – – – – – – – –

Cóż wspólnego mają ze sobą geopolityczna dezinformacja i polecajki na Netflix? Mogłoby się wydawać, że zupełnie nic, ale czy w rzeczywistości tak jest? W programie opowiemy o czymś, co po angielsku w skrócie nazywamy AI. Co to takiego? Czy pomaga zmniejszać społeczne nierówności i rozwija medycynę, a może psuje rozwój naszych dzieci i tylko poszerza obszary przestępstw. Przybliżymy nieco problematykę współczesnej rewolucji technologicznej, która dotyka nas wszystkich, czy nam się to podoba, czy nie.

Premiera programu w środę 18.12.2024 o godz. 20:00. Powtórki w sobotę i niedzielę o godz. 14:00.

“Переселили нас мусово – Листи Лемкiв з рокiв 1947-1948” то выняткове выдавництво Лемкiвского Ансамблю Пicьнi i Танця „Кычера”, якє вышло спiд пера Юрка Стариньского. Листи то не лем iсторична вартiст i цiнне языкове джерело, але предо вшыткым крениця емоций i духового стану, якы товаришыли людям, котры пережыли найвекшу для себе трагедию. Листи то тiж цiнна памятка i одповiд на вельо зьвiдань для тых, в котрых поколiньова травма лишыла своi шлiды. То 300 iсторий, де кажда може быти основом для окремой повiсти.

Просиме на реляцию зо стрiчы 9 грудня 2024 рока, яка проходила в Народовiм Закладi iм. Оссолiньскых во Вроцлавю. Стрiчу вели проф. др габ. Ростислав Жерелик, гостьом были автор книжкы – Юрко Стариньскiй. В бесiдi взяли участ науковы працівникы Вроцлавского Унiверситету проф. Ярослав Сирник, др габ. Малґожата Мiсяк, др габ. Павло Коробчак i др Монiка Шевчык з Яґєльоньского Унiверситету, тай згромаджена публика.

Премієра проґраму в середу 11 грудня 2024 о год. 20:00. Повторіня в суботу і неділю о год. 14:00.

– – – – – – – – – – – – – – – –

“Preselyly nas musowo – listy Łemków z lat 1947-1948” to unikatowe dwutomowe wydawnictwo Łemkowskiego Zespołu Pieśni i Tańca „Kyczera”, opracowane przez Jerzego Starzyńskiego. “Listy…” stanowią nie tylko wartość historyczną i cenne źródło językowe, ale przede wszystkim odzwierciedlają emocje oraz stan duszy, jakie towarzyszyły ludziom, którzy przeżyli największą dla siebie tragedię. Listy to również cenna pamiątka i odpowiedź na wiele pytań dla tych, w których pokoleniowa trauma odbiła swoje piętno. To 300 historii, z których każda może stanowić materiał na oddzielną powieść.

Zapraszamy na relację ze spotkania, które miało miejsce 9 grudnia 2024 roku w Zakładzie Narodowym im. Ossolińskich we Wrocławiu. Spotkanie poprowadził prof. dr hab. Rościsław Żerelik, gościem był autor opracowania Jerzy Starzyński. W rozmowie wzięli udział pracownicy naukowi Uniwersytetu Wrocławskiego prof. dr hab. Jarosław Syrnyk, dr hab. Małgorzata Misiak, dr hab. Paweł Korobczak oraz dr Monika Szewczyk z Uniwersytetu Jagiellońskiego, a także zgromadzona publika.

Premiera programu w środę 11 grudnia 2024 o godz. 20:00. Powtórki w sobotę i niedzielę o godz. 14:00.

„Преселили нас мусово – листы Лемків з років 1947-1948”
„Preselyly nas musowo – listy Łemków z lat 1947-1948”

Хоц могло бы ся видіти, же на Лемковині не было дуже часу на творчіст, адже сельскє жытя вязало ся з тяжком роботом на ґаздівці, то єднак люде находили способніст, жебы створити своіма руками не лем тото, што має служыти, але і прикрашати. Приміром сут прекрасны елементы лемківского облечыня, старостливі вышываны ручникы або біжутерия. Команицка кривулька до гнеска своім богацтвом знат выкликати захопліня і жажду носити ю на параду. Лем як такє чудо створити? Кєд трапите ся, же не годны сте сами поскладати пацюркы до такой завилой формы, маме для Вас потішыня – знаме пребарз здібны особы, в них можете си таку кривульку або іншу прикрасу замовити. Гостьом нашого проґраму буде Наталия Лабовска, знана як ЛемНунес, котра оповіст о своій творчости. Спід єй рук выходят не лем кривулькы, але і вшелеяка біжутерия з пацюрків і суташу. Буде то бесіда не лем о прикрасах, але тіж о родительстві, о гляданю часу і місця для себе, о шансах і можливостях родичів діти з неполносправністю.

Премієра авдициі в середу 4 грудня 2024 о год. 20:00. Повторіня в суботу і неділю о 14:00.

Щыро просиме Вас на проґрам і заохочаме зазріти до Наталькіных конт в соспільных медіях: https://www.facebook.com/lemNunes, https://www.instagram.com/lem_nunes/.

– – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –

Choć mogłoby się wydawać, że na Łemkowszczyźnie nie było dużo czasu na twórczość, gdyż życie wiejskie wiązało się z ciężką pracą na gospodarstwie, to jednak znajdywano możliwość, by własnymi rękami stworzyć nie tylko to, co ma służyć, ale i zdobić. Przykładem są przepiękne elementy łemkowskiego stroju, starannie wyszywane ręczniki czy biżuteria. Komańczańska krywulka do dziś swoim bogactwem potrafi wywołać zachwyt i pragnienie noszenia jej na wyjątkowe okazje. Tylko jak takie cudo stworzyć? Jeśli martwicie się, że nie jesteście w stanie samodzielnie złożyć koralików w tak wymagającą formę, mamy dla Was pocieszenie – znamy niezwykle zdolne osoby, u nich możecie zamówić krywulkę lub inną ozdobę. Gościem naszego programu będzie Natalia Łabowska, znana wielu jako LemNunes, która opowie o swojej twórczości. Spod jej rąk wychodzą nie tylko krywulki, ale i wszelka biżuteria z koralików i sutaszu. Będzie to rozmowa nie tylko o ozdobach, ale też o rodzicielstwie, o poszukiwaniu czasu i miejsca dla siebie, o szansach i możliwościach rodziców dzieci z niepełnosprawnością.

Premiera audycji w środę 4 grudnia 2024 o godz. 20:00. Powtórki w sobotę i niedzielę o godz. 14:00.

Serdecznie zapraszamy Was na program i zachęcamy do odwiedzenia kont Natalii w mediach społecznościowych: https://www.facebook.com/lemNunes, https://www.instagram.com/lem_nunes/.