Autor: Radio-Lemko.pl

Коли повідаме, же дахто са вродил в чепци, зараз думаме, же має превеликє щестя. Чепец є тіж частином народного облечыня, атрибут выданой жены, што вдівали ій першыраз на весілю в часі очепин. Давал він щестя? „Коли дівчына шыла чепец, шыла тіж свою долю” – повідат Наталия Гладик, гіст нашого проґраму, думкодавец і реалізаторка проєкту „В чепци роджена”, в рамах котрого одтворила частины жіночого облечыня свойой родины. Наталия досягла з лады памяти тото, што не годна была вытягнути фізичні, адже в єй родині не лишыли ся ниякы народны лахы. Єй артистична праця была причыном для того, штобы заглубити ся в історию своіх предкынь, познати іх долю і недолю, зрозуміти тягар поколіньовых травм і оддати чест тым, што были перед ньом. Выставу посвячену проєктови годны сме обзерати в Мазярскій Загороді в Лоси до 15 лютого. В проґрамі почуєте зворушаючы істориі і рефлексиі, котры дополняют тото, што можеме видіти. Бесіду перевюл Фома Болех.

Премієра проґраму в середу 29.01.2025 о год. 20:00. Повторіня в суботу і неділю о год. 14:00.

– – – – – – – – – – – – – –

Kiedy mówimy, że ktoś urodził się w czepcu, od razu myślimy, że ma ogromne szczęście. Czepiec jest również częścią tradycyjnego stroju, atrybut mężatki, który po raz pierwszy nakładano jej na weselu podczas oczepin. Czy dawał szczęście? „Kiedy dziewczyna szyła czepiec, szyła też swój los” – mówi Natalia Hładyk, gość naszego programu, pomysłodawczyni i realizatorka projektu „W czepcu urodzona”, w ramach którego zrekonstruowała elementy tradycyjnego kobiecego stroju ze swojej rodziny. Natalia wydobyła ze skrzyni pamięci to, czego nie była w stanie wyjąć fizycznie, gdyż w jej rodzinie nie ocalały żadne tradycyjne ubrania. Jej praca artystyczna była pretekstem, by zagłębić się w historie swoich przodkiń, poznać ich dolę i niedolę, zrozumieć ciężar pokoleniowych traum i oddać cześć tym, które były przed nią. Wystawę poświęconą projektowi możemy oglądać w Zagrodzie Maziarskiej w Łosiu do 15 lutego. W programie usłyszycie wzruszające historie i refleksje, będące dopełnieniem tego, co możemy zobaczyć. Wywiad przeprowadził Tomasz Bolech.

Premiera programu w środę 29.01.2025 o godz. 20:00. Powtórki w sobotę i niedzielę o godz. 14:00.

Наталия Гладик на вернісажи выставы (фот. Лєх Клімек) / Natalia Hładyk na wernisażu wystawy (fot. Lech Klimek)

парта, одтворена (фот. Лєх Клімек) / parta, zrekonstruowana (fot. Lech Klimek)

Кєбы зьвідати Лемка „де Твоє місце, де Твій дім?”, одповіст – „Лемковина, рідны горы”. Повіст так, хоц бы нич дуже одтамаль не памятал. Пан Петро Ґрич вродили ся недолго перед выселіньом, мали лем два рочкы, коли пришло ім з родином опустити свою хыжу, як дрібна дітинка ховали ся за дверми, коли вшыткы были юж позбераны до дорогы. Пані Марія Ґрич з дому Макух вродили ся уж на чуджыні, а давну Лемковину знают з оповідань своіх рідных, близкых і дальшых, хоц оповідают о ній, як бы сами гын были. Де наш дім? Там, одкаль наше коріня? А може ту, де гнеска жыєме? Просиме на бесіду Янкы Ґрич з панством Марійом і Петром Ґричами, почуєте оповіст о Лемковині, з котрой ся выводят і селах на чуджыні, в котрых мешкали по выселіню, заходили ся з другыма Лемками і плекали традициі.

Премієра проґраму в середу 1.01.2025 о год. 20:00, повторіня в суботу і неділю (4-5.01) о год. 14:00.

– – – – – – – – – – – – –

Gdyby spytać Łemka „gdzie jest Twoje miejsce, gdzie jest Twój dom?”, odpowie – „Łemkowyna, rodzime góry”. Powie tak, choćby niewiele stamtąd pamiętał. Pan Piotr Grycz urodził się niedługo przed wysiedleniem, miał zaledwie dwa lata, kiedy przyszło im z rodziną opuścić swój dom, jako malutkie dziecko ukrywał się za drzwiami, kiedy wszyscy byli już gotowi do drogi. Pani Maria Grycz z domu Makuch urodziła się już na obczyźnie, a dawną Łemkowszczyznę zna z opowiadań swoich krewnych, bliższych i dalszych, choć opowiada o niej, jakby sama tam wtedy była. Gdzie jest nasz dom? Tam, skąd są nasze korzenie? A może tu, gdzie dzisiaj żyjemy? Zapraszamy na wywiad Janiny Grycz z państwem Marią i Piotrem Gryczami, usłyszycie opowieść o Łemkowszczyźnie, z której się wywodzą i wioskach na obczyźnie, gdzie mieszkali po deportacji, spotykali się z innymi Łemkami i kultywowali tradycje.

Premiera programu w środę 1.01.2025 o godz. 20:00, powtórki w sobotę i niedzielę (4-5.01) o godz. 14:00.

Несут ся горами і долинами, подают добру новину і голосно выславляют новорожденного Спасителя, сут добрым словом для ґаздів і ґаздынь, тай для цілой родины. Іде о коляды і щедрівкы, што сьпівают ся в цервки, при велийнім столі і ходят з вертепом од хыжы до хыжы. Чым ся ріжнят єдны од другых? Хто і коли іх сьпівал? Чи лем во святочнім часі? Якы мотивы переплітают ся в творах? Просиме на бесіду Грица Суханича з др Вікторийом Гойсак, котра през долгы рокы зберала різдвяны пісьні по Лемковині і не лем, што склали ся на антольоґію парусот коляд і щедрівок.

Премієра проґраму 27 грудня 2024 о год. 20:00, повторіня в суботу і неділю (28-29.12) о год. 18:00.

– – – – – – – – –

Niosą się po górach i dolinach, przekazują dobrą nowinę i głośno wysławiają nowonarodzonego Zbawiciela, są dobrym słowem dla gospodarzy i gospodyń, a także całej rodziny. Mowa o kolędach i szczedriwkach, śpiewanych w cerkwi, przy wigilijnym stole, wędrujących z bożonarodzeniowym przedstawieniem od domu do domu. Czym się różnią jedne od drugich? Kto i kiedy je śpiewał? Czy tylko w okresie świątecznym? Jakie motywy przeplatają się w utworach? Zapraszamy na rozmowę Grzegorza Suchanicza z dr Wiktorią Hojsak, która przez długie lata zbierała po Łemkowszczyźnie i nie tylko bożonarodzeniowe pieśni, jakie złożyły się na antologię kilkuset kolęd i szczedriwek.

Premiera programu 27 grudnia 2024 o godz. 20:00, powtórki w sobotę i niedzielę (28-29.12) o godz. 18:00.

Просиме на різдвяне слуховиско. Ґу тому причыном сут очевидно свята подля грегорияньского і новоюлияньского календаря, але тіж 98. річниця народин Теодора Кузяка – лемківского писателя, маляря, сосільного діяча, вродженого в Бортнім 25 грудня 1926 рока. Оповіданя „Велия” то єден з творів Кузяка, де подаваня культуровых вартости переплітат ся з історийом жытя головного героя. Митро іхат з чуджыны на Лемковину, штобы на рідній земли, з близкыма людми, радувати ся з Різдва Христового. Дорога през велькы сьнігы видит ся нияк нетяжка до того, што в жытю перешол. Познате історию Митра і почуєте о лемківскых традициях звязаных з рыхтуваньом до Велиі. Най сесе оповіданя введе Вас в святочний настрій і принесе рефлексию о давній Лемковині, спомнийме Теодора Кузяка, што оддал ій свою творчіст і серце. В часі проґраму почуєте премієрово коляду „Бог Предвічний” в авторскій обробці ансамблю Бурян.

Премієра проґраму в віторок 24 грудня 2024 o godz. 20:00, повторіня в суботу і неділю (28-29.12) о год. 16:00.

Вшыткым Лемкам і братям християнам, котры гнеска сядут до велийного стола, желаме прекрасных свят Різдва Христового! Най буде то час родинного тепла, переведений в здравлю, щестю і любови!

– – – – – – – – – – – – – – – – – – –

Zapraszamy na bożonarodzeniowe słuchowisko. Okazją są oczywiście święta według kalendarza gregoriańskiego i nowojuliańskiego, ale również 98. rocznica urodzin Teodora Kuziaka – łemkowskiego pisarza, malarza, działacza społecznego, urodzonego 25 grudnia 1926 roku. Opowiadanie „Welyja” to jeden z utworów Kuziaka, gdzie przekaz wartości kulturowych przeplata się z historią życia głównego bohatera. Mytro jedzie z obczyzny na Łemkowszczyznę, aby na rodzimej ziemi, z bliskimi ludźmi, radować się z Bożego Narodzenia. Droga przez śnieżne zaspy wydaje się wcale nietrudna w porównaniu do tego, co przeszedł w życiu. Poznacie historię Mytra i usłyszycie o łemkowskich tradycjach związanych z przygotowaniami do Wigilii. Niech to opowiadanie wprowadzi Was w świąteczny nastrój i przyniesie refleksję o dawnej Łemkowynie, wspomnijmy Teodora Kuziaka, który oddał jej swoją twórczość i serce. W czasie programu usłyszycie premierowo kolędę „Boh Predwicznyj” w autorskiej aranżacji zespołu Burjan.

Premiera programu we wtorek 24 grudnia 2024 o godz. 20:00, powtórki w sobotę i niedzielę (28-29.12) o godz. 16:00.

Wszystkim Łemkom i braciom chrześcijanom, którzy dziś zasiądą do wigilijnego stołu, życzymy przepięknych świąt Bożego Narodzenia! Niech będzie to czas rodzinnego ciepła, spędzony w zdrowiu, szczęściu i miłości!

Колядникы, образ Теодора Кузяка з Бортного (Догасаюча ватра, выд. Наша Загорода 2001)
Kolędnicy, obraz Teodora Kuziaka z Bartnego (Dohasajucza watra, wyd. Nasza Zahoroda 2001)

Теодор Кузяк (фот. В. Грабан) / Teodor Kuziak (fot. W. Graban)

Рік 2024 є особливий для вірных Православной Церкви в Польщи. Сто років тому, 13 листопада 1924, рока Константинопольскій Патриярха підписали томос – документ, што є потверджыньом отриманя автокефалиі – то значыт, же од той хвилі Церков є незалежна. В найближшій авдициі почуєте голос о. протодиякона Лукы Лєонкєвіча, котры приближат контекст сесой подіі, чым є автокефалия і што дає Церкви. Не буде то лем оповіст о остатнім столітю, побесідуєме тіж дакус о істориі православной віры на польскых землях, тай на нашій Лемковині. Бесіду перевюл студент Духовной Семінариі в Варшаві, Фома Болех зо Ждыні.

Премієра проґраму в неділю 22 грудня 2024 о 20:00 годині0, повторіня в суботу і неділю 28 і 29 грудня о год. 14:00.

– – – – – – – – – – – – – – –

Rok 2024 jest szczególnym rokiem dla wiernych Cerkwi Prawosławnej w Polsce. Sto lat temu, 13 listopada 1924 roku, Patriarcha Konstantynopola podpisał tomos – dokument, będący potwierdzeniem otrzymania Autokefalii – to znaczy, że od tej chwili Cerkiew jest niezależna! W najbliższej audycji usłyszycie głos o. protodiakona Łukasza Leonkiewicza, który przybliży kontekst tego wydarzenia, czym jest autokefalia i co daje Cerkwi. Nie będzie to jedynie opowieść o ostatnim stuleciu, porozmawiamy nieco o historii prawosławia na polskich ziemiach, również na naszej Łemkowynie. Wywiad przeprowadził student Prawosławnego Seminarium Duchownego w Warszawie, Tomasz Bolech ze Zdyni.

Premiera programu w niedzielę 22 grudnia 2024 o godz. 20:00, powtórki w sobotę i niedzielę 28 i 29 grudnia o godz. 14:00.

Што спільне мают зо собом ґеополитична дезъінформация и рекомендациі на Netflix? Може ся видіти, же нич такє, але чи так істинно є? В проґрамі оповіме о чімси, што по анґлицкы коротко звеме Ей Ай. Што оно є? Чи помагат зменшати сполочны нерівности и розвиват медицину, а може кварит розвиток нашых діти и лем повекшат обшыри злочынства? Приближыме кус проблематику днешньой технольоґічной революциі, котра тыкат нас вшытктых, чи нам ся таке любит, чи ніт.

Премієра проґраму в середу 18.12.2024 о год. 20:00. Повторіня в суботу і неділю о год. 14:00.

– – – – – – – – – – – – –

Cóż wspólnego mają ze sobą geopolityczna dezinformacja i polecajki na Netflix? Mogłoby się wydawać, że zupełnie nic, ale czy w rzeczywistości tak jest? W programie opowiemy o czymś, co po angielsku w skrócie nazywamy AI. Co to takiego? Czy pomaga zmniejszać społeczne nierówności i rozwija medycynę, a może psuje rozwój naszych dzieci i tylko poszerza obszary przestępstw. Przybliżymy nieco problematykę współczesnej rewolucji technologicznej, która dotyka nas wszystkich, czy nam się to podoba, czy nie.

Premiera programu w środę 18.12.2024 o godz. 20:00. Powtórki w sobotę i niedzielę o godz. 14:00.

“Переселили нас мусово – Листи Лемкiв з рокiв 1947-1948” то выняткове выдавництво Лемкiвского Ансамблю Пicьнi i Танця „Кычера”, якє вышло спiд пера Юрка Стариньского. Листи то не лем iсторична вартiст i цiнне языкове джерело, але предо вшыткым крениця емоций i духового стану, якы товаришыли людям, котры пережыли найвекшу для себе трагедию. Листи то тiж цiнна памятка i одповiд на вельо зьвiдань для тых, в котрых поколiньова травма лишыла своi шлiды. То 300 iсторий, де кажда може быти основом для окремой повiсти.

Просиме на реляцию зо стрiчы 9 грудня 2024 рока, яка проходила в Народовiм Закладi iм. Оссолiньскых во Вроцлавю. Стрiчу вели проф. др габ. Ростислав Жерелик, гостьом были автор книжкы – Юрко Стариньскiй. В бесiдi взяли участ науковы працівникы Вроцлавского Унiверситету проф. Ярослав Сирник, др габ. Малґожата Мiсяк, др габ. Павло Коробчак i др Монiка Шевчык з Яґєльоньского Унiверситету, тай згромаджена публика.

Премієра проґраму в середу 11 грудня 2024 о год. 20:00. Повторіня в суботу і неділю о год. 14:00.

– – – – – – – – – – – – – – – –

“Preselyly nas musowo – listy Łemków z lat 1947-1948” to unikatowe dwutomowe wydawnictwo Łemkowskiego Zespołu Pieśni i Tańca „Kyczera”, opracowane przez Jerzego Starzyńskiego. “Listy…” stanowią nie tylko wartość historyczną i cenne źródło językowe, ale przede wszystkim odzwierciedlają emocje oraz stan duszy, jakie towarzyszyły ludziom, którzy przeżyli największą dla siebie tragedię. Listy to również cenna pamiątka i odpowiedź na wiele pytań dla tych, w których pokoleniowa trauma odbiła swoje piętno. To 300 historii, z których każda może stanowić materiał na oddzielną powieść.

Zapraszamy na relację ze spotkania, które miało miejsce 9 grudnia 2024 roku w Zakładzie Narodowym im. Ossolińskich we Wrocławiu. Spotkanie poprowadził prof. dr hab. Rościsław Żerelik, gościem był autor opracowania Jerzy Starzyński. W rozmowie wzięli udział pracownicy naukowi Uniwersytetu Wrocławskiego prof. dr hab. Jarosław Syrnyk, dr hab. Małgorzata Misiak, dr hab. Paweł Korobczak oraz dr Monika Szewczyk z Uniwersytetu Jagiellońskiego, a także zgromadzona publika.

Premiera programu w środę 11 grudnia 2024 o godz. 20:00. Powtórki w sobotę i niedzielę o godz. 14:00.

„Преселили нас мусово – листы Лемків з років 1947-1948”
„Preselyly nas musowo – listy Łemków z lat 1947-1948”

Хоц могло бы ся видіти, же на Лемковині не было дуже часу на творчіст, адже сельскє жытя вязало ся з тяжком роботом на ґаздівці, то єднак люде находили способніст, жебы створити своіма руками не лем тото, што має служыти, але і прикрашати. Приміром сут прекрасны елементы лемківского облечыня, старостливі вышываны ручникы або біжутерия. Команицка кривулька до гнеска своім богацтвом знат выкликати захопліня і жажду носити ю на параду. Лем як такє чудо створити? Кєд трапите ся, же не годны сте сами поскладати пацюркы до такой завилой формы, маме для Вас потішыня – знаме пребарз здібны особы, в них можете си таку кривульку або іншу прикрасу замовити. Гостьом нашого проґраму буде Наталия Лабовска, знана як ЛемНунес, котра оповіст о своій творчости. Спід єй рук выходят не лем кривулькы, але і вшелеяка біжутерия з пацюрків і суташу. Буде то бесіда не лем о прикрасах, але тіж о родительстві, о гляданю часу і місця для себе, о шансах і можливостях родичів діти з неполносправністю.

Премієра авдициі в середу 4 грудня 2024 о год. 20:00. Повторіня в суботу і неділю о 14:00.

Щыро просиме Вас на проґрам і заохочаме зазріти до Наталькіных конт в соспільных медіях: https://www.facebook.com/lemNunes, https://www.instagram.com/lem_nunes/.

– – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –

Choć mogłoby się wydawać, że na Łemkowszczyźnie nie było dużo czasu na twórczość, gdyż życie wiejskie wiązało się z ciężką pracą na gospodarstwie, to jednak znajdywano możliwość, by własnymi rękami stworzyć nie tylko to, co ma służyć, ale i zdobić. Przykładem są przepiękne elementy łemkowskiego stroju, starannie wyszywane ręczniki czy biżuteria. Komańczańska krywulka do dziś swoim bogactwem potrafi wywołać zachwyt i pragnienie noszenia jej na wyjątkowe okazje. Tylko jak takie cudo stworzyć? Jeśli martwicie się, że nie jesteście w stanie samodzielnie złożyć koralików w tak wymagającą formę, mamy dla Was pocieszenie – znamy niezwykle zdolne osoby, u nich możecie zamówić krywulkę lub inną ozdobę. Gościem naszego programu będzie Natalia Łabowska, znana wielu jako LemNunes, która opowie o swojej twórczości. Spod jej rąk wychodzą nie tylko krywulki, ale i wszelka biżuteria z koralików i sutaszu. Będzie to rozmowa nie tylko o ozdobach, ale też o rodzicielstwie, o poszukiwaniu czasu i miejsca dla siebie, o szansach i możliwościach rodziców dzieci z niepełnosprawnością.

Premiera audycji w środę 4 grudnia 2024 o godz. 20:00. Powtórki w sobotę i niedzielę o godz. 14:00.

Serdecznie zapraszamy Was na program i zachęcamy do odwiedzenia kont Natalii w mediach społecznościowych: https://www.facebook.com/lemNunes, https://www.instagram.com/lem_nunes/.

В Радіо Лемко будеме подавати авдицию о чуді двоязычных люди, котрий од віків занимат бадачів. Што за тоты рокы збадали? Яку перевагу мают двоязычны? Чи хованя ся во двох культурах и языках може поліпшыти жытя чловека чи піти на шкоду? Як можеме помочы новій лемківскій ґенерациі набрати свого? Хоц не вшытко люде познали, спрібуєме на сесе дакус одповісти з помочом науковых публикаций, шак тема важна для лемківской громады.

Просиме на премієру проґраму в середу 20 листопада 2024 о 20:00 годині, повторіня в суботу і неділю о 14:00.

W Radio Lemko będziemy nadawać audycję o cudzie dwujęzycznych ludzi, który od wieków interesuje badaczy. Co przez ten czas udało im się ustalić? Jaką przewagę mają dwujęzyczni? Czy wychowywanie się w dwóch kulturach i językach może polepszyć życie człowieka czy mu zaszkodzić? Jak możemy pomóc nowemu łemkowskiemu pokoleniu poznać spuściznę przodków? Choć nie wszystko wiadomo, spróbujemy na te pytania odpowiedzieć z pomocą publikacji naukowych, dlatego że temat jest istotny dla łemkowskiej społeczności.

Prosimy na premierę programu w środę 20 listopada 2024 o godzinie 20:00, powtórki w sobotę i niedzielę o 14:00.

Просиме на проґрам, што заповідати буде Маланку в Лігници. І то не буд-яку Маланку, адже реклямує ся она під наголовками #Маланка_на_чудо!, #Маланка_на_люксус! #Фест_Маланка! – значыт, рыхтує ся чудова забава. Што в ній такє выняткове? Заграют аж два знаны лемківскы ансамблі – НАДІЯ і ДЕМАЙ! А то лем початок атракций… Орґанізаторы переконуют, же на такій забаві сте іщы не были, а веце оповідят о ній в проґрамі Радіо Лемко. Данько Горощак побесідує з Катреном Демай і Андрийои Кайфашом, вытягне з них дакус секретів, котры іщы не оголосили, хоц певно і кус несподіванок лишат в таємници аж до січня. Мы юж перебераме ногами, а і Вам раіме рыхтувати ся до танця. Правда, єст іщы кус часу, але дішла до нас вістка, же листкы розходят ся раз-два і гнет може іх бракнути. Хто іщы ся не надумал, най конечні послухат сесу авдицию. Бесіда буде тіж нагодом до вспоминів о давных Маланках, як ся зміняли протягом років і што ся нам веселого запамятало.

Просиме на премієру проґраму в середу 6 листопада 2024 о год. 20:00, повторіня в суботу і неділю о год. 14:00.

Кєд хочете піти на Маланку до Лігниці, подаєме дрібниці:
Kоли: 11 січня 2025 р.
Де: Лігниця, Кришталова Саля в Копчы
Ціна запрошыня:
– до 01.12.2024 – 300 PLN/особу
– од 02.12.2024 до 08.01.2025 – 330 PLN/особу
Резервация в Катрены: 696240229
Мотузок до выдаріня на Фейсбуці: https://facebook.com/events/s/ma%C5%82anka-2025-w-legnicy-nadija-/3961324927524274/

– – – – – – – – – – – – – – –

Zapraszamy na program, będący zapowiedzią Małanki w Legnicy. I to nie byle jakiej Małanki, bo promuje się ona hasłami #Małanka_na_czudo!, #Małanka_na_luksus!, #Fest_ Małanka! – to znaczy, że szykuje się wspaniała zabawa. Co w niej takiego wyjątkowego? Zagrają aż dwa znane łemkowskie zespoły – NADIJA i DEMAJ! A to dopiero początek atrakcji… Organizatorzy przekonują, że na takiej jeszcze nie byliście, a więcej opowiedzą o niej w programie Radio Lemko. Daniel Horoszczak porozmawia z Katarzyną Demaj i Andrzejem Kajfaszem, a może wyciągnie z nich kilka sekretów, których jeszcze nie ogłosili, choć pewnie część niespodzianek zachowają aż do stycznia. My już przebieramy nogami, a i Wam radzimy szykować się do tańca. Prawda, jest jeszcze trochę czasu, ale doszły nas słuchy, że bilety szybko się rozchodzą i wkrótce może ich zabraknąć. Kto jeszcze się nie namyślił, niech koniecznie posłucha tej audycji. Rozmowa będzie okazją do wspomnień o dawnych Małankach, jak się zmieniały z biegiem lat i co wesołego utkwiło nam w pamięci.

Zapraszamy na premierę programu w środę 6 listopada 2024 o godz. 20:00, powtórki w sobotę i niedzielę o godz. 14:00.

Jeśli chcecie wybrać się na Małankę do Legnicy, podajemy szczegóły:
Kiedy: 11 stycznia 2025
Gdzie: Legnica, Sala Kryształowa u Kopczy
Cena zaproszenia:
– do 01.12.2024 – 300 PLN/osobę
– od 02.12.2024 do 08.01.2025 – 330 PLN/osobę
Rezerwacja u Katarzyny: 696240229
Link do wydarzenia na Facebooku: https://facebook.com/events/s/ma%C5%82anka-2025-w-legnicy-nadija-/3961324927524274/