Radio-Lemko.pl

Михалів то невеличкє село положене на Нижнім Шлеску, недалеко Любіна і Лігниці. Певно не раз, не два чули сте о тім вынятковім селі, котре передо вшыткым знане є з Лемківской Ватры на Чижыні, але не лем. Данько Горощак в проґрамі “Колядуваня родом з Фльоринкы ” оповіст Вам о тім, чом тото село мож назвати вынятковым! Поведе Вас його стежками і оповіст о частях, што принятыма серед селян назвами навязуют до рідного села – Фльоринкы – з котрого выводит ся векшіст лемківской громады в Михалові. Почуєте о часах долі і недолі, о будуваню свого місця од нова, де кыршыны рідных вартости были хлібом насущным. Буде бесіда о тім, як вельку силу і любов до свого містит так невеличкa групa Лемків. Крім оповідань Данька будете могли почути, як парохіяне Православной Церкви під покровом св. Архістратига Божого Михаіла сьпівают колады, котры од все годен почути в михалівскым храмі.

Емісия проґраму в середу 22 грудня о годинi 20:00. Потворiня в суботу i недiлю (25-26.12.) о 14:00.

– – – – – – – – – – – – – –

Michałów to niewielka wieś położona na Dolnym Śląsku, niedaleko Lubina i Legnicy. Zapewne nie raz, nie dwa słyszeliście o tej wyjątkowej miejscowości, jaka przede wszystkim znana jest z Łemkowskiej Watry na Obczyźnie, aczkolwiek nie tylko. Daniel Horoszczak w programie “Kolędowanie rodem z Florynki” opowie Wam o tym, dlaczego tę wieś można nazwać wyjątkową! Oprowadzi Was jej ścieżkami i opowie o częściach, które przyjętymi wśród miejscowych nazwami nawiązuje do rodzimej wsi – Florynki – skąd wywodzi się większość łemkowskiej społeczności Michałowa. Usłyszycie o czasach doli i niedoli, o budowaniu swojego miejsca od nowa, gdzie okruchy rodzimych wartości były chlebem powszednim. Będzie mowa o tym, jak wielką siłę i miłość do swego mieści tak niewielka grupa Łemków. Prócz opowieści Daniela będziecie mogli usłyszeć, jak parafianie Prawosławnej Cerkwi pod wezwaniem św. Michała Archanioła śpiewają kolędy, które od zawsze można usłyszeć w michałowskiej świątyni.

Emisja programu odbędzie się w środę 22 grudnia o godzinie 20:00. Powtórki w sobotę i niedzielę (25-26.12.) o 14:00.

Православна Церков під покровом св. Архістратига Божого Михаіла в Михалові (автор знимкы Данько Горощак).
Cerkiew Prawosławna pod wezwaniem św. Michała Archanioła w Michałowie (autor zdjęcia Daniel Horoszczak).

Сестричество то православна орґанiзация о характерi вызнаньовім, дiюча на рiч Православной Церкви в опертю о єй традициi i досьвiдчыня. Єднат особы сьвiтскы, добровiльнi дiючы при парохiях. Головны заложыня сестричества то iнтеґрация вельонародового i вельокультурового середовиска православного, плеканя вiры, культивуваня традициi, шыріня знаня о православю, дбаня о церков і єй терен, прирыхтуваня до велькых свят, опiка над старшыма особами. Попри тiм сестры во Вроцлавю ведут церковний склепик, в котрiм крiм iкон, хрестикiв, крижма на хрестины i духовой лiтературы, мож купити екольоґiчны продукты з монастырской кухні, роблены медже iншыма през сестры з Турковиц, ци лишыти записку за здоровя i упокой.

Просиме на бесiду Наталиі Цьолкы з вiцеведучом заряду – Марiйoм Канючок, якы приближат iсторию вроцлавского сестричества. Панi Марiя заберут вас тіж до церковной лавкы “Просфора” i запознают з єй асортиментом.

Емiсия програму в середу 15 грудня 2021 о годинi 20:00. Повторiня в суботу i недiлю (18-19.12.) о 14:00.

– – – – – – – – – – – – – – –

Wspólnota sióstr to prawosławna organizacja o charakterze wyznaniowym, działająca na rzecz Cerkwi Prawosławnej w oparciu o jej tradycje i doświadczenia. Zrzesza osoby świeckie, działające charytatywnie przy parafiach. Główne założenia wspólnoty to integracja wielonarodowego i wielokulturowego środowiska prawosławnego, dbanie o wiarę, kultywowanie tradycji, szerzenie wiedzy o prawosławiu, troska o cerkiew i jej teren, przygotowania do wielkich świąt, opieka nad osobami starszymi. Ponadto siostry we Wrocławiu prowadzą sklepik cerkiewny, w którym oprócz ikon, krzyżyków, krzyżma na chrzciny i literatury duchowej, można kupić produkty ekologiczne z kuchni monasterskiej, robione między innymi przez siostry z Turkowic, czy zostawić karteczkę z prośbą o zdrowie czy spokój duszy zmarłego.

Zapraszamy na rozmowę Natalii Ciołki z wiceprzewodniczącą zarządu – Marią Kaniuczok, która przybliży historię wrocławskiej wspólnoty sióstr. Pani Maria zabierze was również do cerkiewnego sklepiku “Prosfora” i zapozna z jego asortymentem.

Emisja programu w środę 15 grudnia 2021 o godzinie 20:00. Powtórki w sobotę i niedzielę (18-19.12.) o 14:00.

автор знимок Ваньо Демчук / autor zdjęć Jan Demczuk

Przedstawiamy drugą część programu o samodzielnej nauce łemkowskiego. Jeśli nie słyszeliście pierwszej, a mimo wszystko chcielibyście posłuchać, zajrzyjcie do archiwum pod tym linkiem: https://www.radio-lemko.pl/archive/id/348/?lang=pol. Poprzednio mówiliśmy głównie o źródłach i materiałach edukacyjnych, teraz jednak pokażemy sposoby, dzięki którym można swój język rozwijać. Czy te metody nadają się tylko nauki łemkowskiego? Wcale nie! Są użyteczne przy nauce różnych języków, dlatego będą Wam pomocne w wielu przypadkach. Program przygotowany jest w języku polskim. Serdecznie zapraszamy!

Premiera programu w czwartek 9 grudnia 2021 o godz. 20:00. Powtórki w sobotę i niedzielę (11-12 grudnia) o godz. 14:00.

– – – – – – – – – – – –

Представляме другу част проґраму о вчыню ся лемківского языка. Кед сте першу не чули, а хочете послухати, идте со складу авдиций за тым мотузком https://www.radio-lemko.pl/archive/id/348/?lang=lem. Скорше сме повіли веце о джерелах, едукацийных материялах, а тепер подаме способы, котрыма мож свій язык розвивати. Чи тоты методы пасуют лем до лемківской бесіды? Та де бы! Они ужытны при вчыню розмаітых языків, зато придут Вам на хосен не лем раз. Проґрам зрыхтували сме по польскы. Щыро просиме!

Премієра проґраму в четвер 9 грудня 2021 о год. 20:00. Повторіня в суботу і неділю (11-12 grudnia) о год. 14:00.

Плякат з лемківском азбуком / Plakat z łemkowskim alfabetem (Fundacja Stara Droga)

Тым окриком просили дохыж Бачу, єдного з участників «Федорів» або «Югасів» – дійства, якє представляли пред війном в бодай каждім лемківскім селі в часі Филипівкы, значыт Филипового Посту. А то лем єдна з забав, о якых почуєте в нашім проґрамі. Чи можна справляти забавы і збыткы в пості, чом били по руках грушками і чи танец то робота – то проблемы родом з лемківскых стріч при кудели, што іх звали вечіркы, вечыркы, вечуркы або прядкы. О феномені той призабытой традициі оповіст доктор Вікторія Гойсак в бесіді з Грицком Суханичом.

Емісия проґраму в середу 1 грудня о годинi 20:00. Потворiня в суботу i недiлю (4-5.12.) о 14:00.

– – – – – – – – – – – –

Tym okrzykiem proszono do domu Baczę, jednego z uczestników „Fedorów” albo „Juhasów” – przedstawienia prezentowanego przed wojną w prawie każdej łemkowskiej wsi w czasie Fylypiwki, czyli Postu Filipowego. A to tylko jedna z zabaw, o których usłyszycie w naszym programie. Czy można organizować zabawy i psoty w poście, dlaczego bito ludzi po rękach gruszkami i czy taniec to praca – oto problemy rodem z łemkowskich spotkań przy kądzieli, zwanych weczirkŷ, weczŷrkŷ, weczurkŷ lub priadkŷ. O fenomenie tej zapomnianej tradycji w rozmowie z Grzegorzem Suchaniczem opowie dr Wiktoria Hojsak.

Emisja programu odbędzie się w środę 1 grudnia o godzinie 20:00. Powtórki w sobotę i niedzielę (4-5.12.) o 14:00.

Лемківскы вечіркы в Лосі, 2018 р. (автор знимкы Гриц Суханич)
Łemkowskie weczirkŷ we wsi Łosie, 2018 r. (autor zdjęcia Grzegorz Suchanicz)

Kama.illustration то новий ґрафічний проєкт молодой лемкiвской артисткы. Камiля творит юж од дiтячых рокiв, хоц як сама повiдат, до основаня фанпейджа і вказаня своіх праць в соспільных медіях привела ю аж пандемiя. Проєктує головнi на замовлiня і подля желаня клієнтів, а попри тім фурт глядат свій власний стиль. Інспірує ся найбарже природом і чловеком – тоты мотивы найчастійше годны сте увидіти в єй ілюстрациях. Просиме на авдицию, в котрiй Камiля Трохановска в бесiдi з Наталiйом Цьолком по лемкiвскы “зiлюструє” свою творчiст.

Емicия проґраму в середу 24 листопада о годинi 20:00. Потворiня в суботу i недiлю о 14:00.

Камілю найдете на Інстаґрамі і Фейсбуці під наголовком „kama.illustration”.

– – – – – – – – – – – –

Kama.illustration to nowy projekt graficzny młodej łemkowskiej artystki. Kamila tworzy już od najmłodszych lat, jednak jak sama mówi, do założenia fanpage’a i pokazania swoich prac w mediach społecznościowych skłoniła ją dopiero pandemia. Projektuje głównie na zamówienie i zgodnie z życzeniem klientów, a przy tym wciąż poszukuje swojego własnego stylu. Inspiruje się najbardziej przyrodą i człowiekiem – te motywy najczęściej przewijają się w jej ilustracjach. Zapraszamy na audycję, w której Kamila Trochanowska w rozmowie z Natalią Ciołką po łemkowsku “zilustruje” swoją twórczość.

Emisja programu odbędzie się w środę 24 listopada o godzinie 20:00. Powtórki w sobotę i niedzielę o 14:00.

Kamilę znajdziecie na Instagramie і Facebooku pod hasłem „kama.illustration”.

(авторка знимкы / autorka zdjęcia @morkismarcela)

Лемківска кухня то тема долга як ріка… Єст неодлучным елементoм богатой культуры Лемків. Хоц на Лемковині нашых предків ряд доступных продуктів был скромний, то розмаіте іх выкорыстаня. Вшытко мало свій час, особливы властивости, презначыня, а бывало, же и значыня в духовій сфері. На лемківску кухню годен пізріти з розмаітых боків, оповісти о поєдных єй выімках. В найближшім проґрамі Радіо Лемко познате декотры з них.

10 жолтня того рокa в Низкым Бескыдi проходили кулінарны варштаты. Паньство Олена и Вoлoдислав Грабаны приняли в своій хыжы участників трансграничного проєкту, котрого цільом єст презентация культурной и природничой спадковины польско-словацкого погранича. Ведучы варштаты для водителів з Польщы и Словациі – Олена Грабан и Анна Вірхняньска – оповіли, з чого, якы стравы и в якых обставинах варили колиси лемківскы ґаздыні. Вказали гостям шырший культурно-социяльний контекст, повязаний з жытьом Лемків. А ціла прелекция окрашена была смаком и запахом нашой народной кухні. Выімкы сесой стрічы будете годны почути в проґрамі Мариі Вірхняньской.

На премієру просиме в середу 17.11.2021 о год. 20:00. Авдиция повторена буде в суботу и неділю (20 и 21 листопада) о год. 14:00.

– – – – – – – – – – – – – –

Łemkowska kuchnia to temat rzeka… Jest nieodłącznym elementem bogatej kultury Łemków. Choć na Łemkowszczyźnie naszych przodków szereg dostępnych produktów był skromny, to szerokie było ich wykorzystanie. Wszystko miało swój czas, szczególne właściwości, przeznaczenie, a bywało, że i znaczenie w sferze duchowej. Na łemkowską kuchnię można spojrzeć z różnych stron, opowiedzieć o poszczególnych jej aspektach. W najbliższym programie Radio Lemko poznacie niektóre z nich.

10 października tego roku w Beskidzie Niskim odbyły się warsztaty kulinarne. Państwo Olena i Władysław Grabanowie gościli w swoim domu uczestników transgranicznego projektu, którego celem jest ukazanie dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego polsko-słowackiego pogranicza. Prowadzące warsztaty dla przewodników z Polski i Słowacji – Olena Graban i Anna Wirchniańska – opowiedziały o tym, z czego, jakie potrawy i w jakich okolicznościach gotowały łemkowskie gospodynie. Ukazały uczestnikom szkoleń szerszy kontekst kulturowo-społeczny życia Łemków. A cała prelekcja okraszona była smakiem i aromatem naszej tradycyjnej kuchni. Fragmenty tego spotkania będziecie mogli usłyszeć w programie Marii Wirchniańskiej.

Na premierę zapraszamy w środę 17.11.2021 o godz. 20:00. Program powtarzany będzie w sobotę i niedzielę (20 i 21 listopada) o godz. 14:00.

лемківскє мастило (автор: Анна Шкірпан) / łemkowskie mastyło (autor: Anna Szkirpan)

образковий перепис на лемківскє мастило (джерело: Фай по свому)
przepis obrazkowy na łemkowskie mastyło (źródło: Faj po swomu)
https://www.facebook.com/fajposwomu/

В найближшым проґрамі Радіо Лемко просиме на бесіду з членами Фундациі КарпатАрт – Ольгом Пыж і Михалом Борковскым. Оповідят нам о своій діялности на соспільно-культурній ниві, де вельку увагу прикладают спадковині карпацкого реґіону. Своє місце в обшырі іх праці має тіж лемківска культура. Хоц діют лем од парох місяци, то мают юж за собом зорґанізуваня фестівалю „Ґрайдул” чи варштатів „Лемківска Байка”. Дознате ся тіж, якы пляны мают на другій рік. На бесіду просит Міля Пыж.

Премієра проґраму в середу 10.11.2021 о год. 20:00. Повторіня в суботу і неділю (13-14.11.) о год. 14:00.

– – – – – – – – – – – –

W najbliższym programie Radio Lemko zapraszamy na wywiad z członkami Fundacji KarpatArt – Olgą Pyrz i Michałem Borkowskim. Opowiedzą nam o swojej działalności na niwie społeczno-kulturalnej, gdzie szczególną uwagę poświęcają spuściźnie regionu karpackiego. Swoje miejsce w obszarze ich pracy ma również kultura łemkowska. Choć działają zaledwie od kilku miesięcy, mają już za sobą zorganizowanie festiwalu „Grajdół” czy warsztatów „Łemkowska Bajka”. Dowiecie się również, jakie plany mają na przyszły rok. Na rozmowę zaprasza Emilia Pyrz.

Premiera programu w środę 10.11.2021 o godz. 20:00. Powtórki w sobotę i niedzielę (13-14.11.) o godz. 14:00.

Ансамбль Ре-Карпаты то група молодых, здібных і креативных джезовых музиків, котры в своій творчости сігают до карпацкого джерела, народной музикы мешканців гір. Мельодиі, мотивы, музичны акценты – цілий ряд спільных і окремых елементів, што возносят ся понад границями, єднают і одділяют од себе спадковину поєдных народів в Карпатах. Тото вшытко становит основу і пункт однесіня для інтерпретаций і авторскых аранжів ансамблю Ре-Карпаты, што народным сьпіванкам надає автентичний для гнешнього творцях выраз. В проґрамі Радіо Лемко будеме гостити єдного з основателів групы, Марка Тутко, котрого лемківскє коріня і привязаня до свого перебивают ся тіж в репертуарі ансамблю. При нагоді проґраму оповіме о велькым кроці Ре-Карпат – дебіютовій плыті, котра юж записана чекат свого выданя. Але не годно лем ждати, а щестю треба дакус помочы. Тепер мы, дорогы слухачы, можеме мати в тім ділі свій вклад і підперти молодых артистів в створіню альбуму. О деталях і можливостях почытате під мотузком збіркы: https://zrzutka.pl/mp8grf Щыро заохочаме до помочы і послуханя нашой бесіды в Радіо Лемко.

Премієра проґраму в середу 03.11.2021 о год. 20:00. Повторіня в суботу і неділю о год. 14:00.

– – – – – – – – – –

Zespół Re-Karpaty to grupa młodych, zdolnych i kreatywnych jazzowych muzyków, którzy w swojej twórczości sięgają do karpackiego źródła, tradycyjnej muzyki mieszkańców gór. Melodie, motywy, akcenty muzyczne – całe spektrum wspólnych i odrębnych elementów, unoszących się ponad granicami, jednoczą i oddzielają od siebie spuściznę poszczególnych narodów w Karpatach. To wszystko stanowi podstawę oraz punkt odniesienia do interpretacji i autorskich aranży zespołu Re-Karpaty, nadającemu tradycyjnym pieśniom autentyczny dla dzisiejszego twórcy wyraz. W programie Radio Lemko gościć będziemy jednego z założycieli grupy, Marka Tutko, którego łemkowskie korzenie i przywiązanie do swego przebija się również w repertuarze zespołu. Przy okazji programu opowiemy o wielkim kroku Re-Karpat – debiutanckiej płycie, która już zapisana czeka na swoje wydanie. Ale nie sposób tkwić w biernym oczekiwaniu, a szczęściu należy nieco pomóc. Teraz my, drodzy słuchacze, możemy mieć w tym dziele swój wkład i wesprzeć młodych artystów w stworzeniu albumu. O szczegółach i możliwościach poczytacie pod linkiem zbiórki: https://zrzutka.pl/mp8grf Serdecznie zachęcamy do pomocy i wysłuchania naszej rozmowy w Radio Lemko.

Premiera programu w środę 03.11.2021 o godz. 20:00. Powtórki w sobotę i niedzielę o godz. 14:00.

Днес на Лемковинi дармо глядати Никыфоровой ци Кузяковой шахiвницi – розмаітых кавальчыкiв рiль, тым ци тамтым засiяных, розложеных по горбочках и долинах не лем Радоцины, Долгого, Чертiжного, Липной ци Тиханi… В селах, до котрых Лемкы вернули, тiж iх юж не видно. Жнива, бо о них буде бесiда, можеме познати юж лем з оповiдань Лемкiв, котры тямлят iх зо своiх молодых рокiв. Пан Григорій Гладик з Кунковы в бесіді з Марійом Вірхняньском оповiдят, як колиси жнивували на Лемковинi. Дознате ся, коли и якы зерна сiяли, котры были найбарже вымагаючы и што за поряд робило ся в часi жнивуваня.

Емiсия проґраму в середу 27 жовтня 2021 о год. 20:00.
Повторіня в суботу і неділю (30-31 жовтня 2021) о год.14:00.

– – – – – – – – – – – – –

Dzisiaj na Łemkowszczyźnie próżno szukać Nikiforоwej czy Kuziakоwej szachownicy – różnokolorowych kawałków ról, tym czy tamtym zasianych, rozłożonych po pagórkach i dolinach nie tylko Radocyny, Długiego, Czertyżnego, Lipnej czy Ciechani… W wioskach, do których Łemkowie powrócili, też ich już nie widać. Żniwa, bo o nich będzie mowa, możemy poznać już tylko z opowiadań Łemków, którzy pamiętają je ze swoich młodych lat. Pan Grzegorz Hładyk z Kunkowej w rozmowie z Marią Wirchniańską opowie, jak przebiegały żniwa kiedyś na Łemkowszczyźnie. Dowiecie się, kiedy i jakie ziarna siano, które z nich miały największe wymagania oraz co i w jakiej kolejności robiło się podczas żniw.

Emisja programu w środę 27 października 2021 o godzinie 20:00.
Powtórki w sobotę i niedzielę (30-31 października 2021) o godz. 14:00.

лінорит Василя Мадзеляна / linoryt Wasyla Madzelana

«Сім років єм у вас служыл, а нич єм вам не зробил,
Зробил єм вам з дівкы жену – мате єй зачеплену»

Так сьпівали парібкы, бо паробок дома – то превеликє щестя, але і страпліня. Щестя – бо поможе при роботі, а і люде бесідуют, же ґазді якій має парібків добрі ся веде і каре. Страпліня – бо парібкім лем шпасы в голові. По другій сьвітовій війні такій спосіб жытя не мал юж свого місця во сьвіті. Міґрация до великых міст і зміны сільской культуры не сприяли парібкім. Наш редактор, Грицко Суханич, тіж не думал, бы іщы дахто парібчыл – до дня коли стрітил пана Петра Танича, вродженого в 1939 році в Маластові. Послухайте, чым і де занимал ся остантій лемківскій паробок!

Емiсия проґраму в середу 20.10.2021 о год. 20:00. Повторіня в суботу і неділю (23-24.10.2021) о 14:00.

– – – – – – – – – – – – – – – –

„Siedem lat u was służyłem, szkody żadnej nie zrobiłem
Zrobiłem wam z córki żonę, chodzi z czepcem na głowie”

Tak śpiewali parobkowie, bo mieć takiego w domu oznacza zarazem szczęście i zmartwienia. Szczęście – bo parobek pomoże przy pracy i ludzie powiadają, że jego gospodarzowi wszystko się udaje. Zmartwienia – bo parobkom w głowie tylko psoty. Po drugiej wojnie światowej taki sposób na życie nie miał już racji bytu. Migracja do wielkich miast i zmiany w wiejskiej kulturze nie sprzyjały parobkom. Nasz redaktor, Hrycko Suchanycz, też nie myślał o istnieniu kogokolwiek, kto parał by się tym zajęciem – do dnia, kiedy spotkał pana Piotra Tanycza, urodzonego w 1939 roku w Małastowie. Posłuchajcie, jak i gdzie pracował ostatni łemkowski parobek.

Emisja programu w środę 20.10.2021 o godzinie 20:00. Powtórki w sobotę i niedzielę (23-24.10.2021) o 14:00.

Знимка: парібкы з Береста, автор: Іван Маслей
Fotografia: parobkowie z Berestu, autor: John Maslej