Radio-Lemko.pl

В лемківскій поезиі ци сьпіванках барз часто гостит війна, адже до жывого допекла нашым предкам. I сьвітова війна лишыла пятно в істориі Лемків. Головны діяня східнього фронта од осени 1914 до мая 1915 рока вели ся на Лемковині, але нашы прадідове, котрых Австриякы взяли до свойой армiі пак бороли ся головні на італийскым фронті. В І сьвітову війну Бескыды стали ся простором твердых боів. Ления фронту переходила през неєдно наше село, котрого мешканці были сказаны на ласку стоячых ту війск. Деякы села будучы важныма стратегічні місцями, нераз переходили з рук до рук, так як барз знищены Ґорлиці. Завзяты боі медже Австрияками а Росиянами вели ся тiж в Ґладышові, бо Росияне хотячы вдерти ся до полудньовой Європы ішли на Будапешт и Відень. В проґрамі оповіме, яку долю жытелям сіл находячых ся попри лениі фронта принесли подіі тамтых двох років. З нагоды 106. річниці ґорлицкой операциі, што почала ся 2 мая 1915 рока, o війсковых діянях и ситуациі мешкаючых ту Руснакiв оповідят історик Петро Вірхнянскiй з Ґладышова.

Премієра авдициі в середу 28.04.2021 o годинi 20:00. Повториме ю в суботу і неділю (1-2.05.2021) o годині 14:00.

– – – – – – – – – – – – – –

Wojna jest często poruszanym wątkiem w poezji i muzyce łemkowskiej, gdyż mocno doświadczyła naszych przodków. I wojna światowa odcisnęła swe piętno w historii Łemków. Główne działania na froncie wschodnim od jesieni 1914 roku do maja 1915 r. rozgrywały się między innymi na terenie Łemkowszczyzny, natomiast nasi pradziadkowie, wcieleni do armii austro-węgierskiej walczyli przede wszystkim na froncie włoskim. W czasie I wojny światowej Beskid Niski był obszarem zaciętych walk. Linia frontu przechodziła przez niejedną łemkowską wieś, a ich mieszkańcy byli skazani na łaskę stacjonujących tu wojsk. Niektóre miejscowości, będące ważnymi strategicznymi pozycjami, po kilka razy przechodziły z rąk do rąk, tak jak i mocno zniszczone Gorlice. Zawzięte boje między armią austro-węgierską a rosyjską toczyły się także w Gładyszowie. Rosjanie chcąc wedrzeć się na południe Europy, kierowali się na Budapeszt i Wiedeń. W programie opowiemy jaki los spotkał ludność cywilną mieszkającą w pobliżu linii frontu. Z okazji 106. rocznicy operacji gorlickiej, która rozpoczęła się 2 maja 1915 roku, o działaniach wojennych i sytuacji cywilów opowie historyk Piotr Wirchniański, mieszkaniec Gładyszowa.

Na premierę zapraszamy w środę 28.04.2021 o godz. 20:00. Powtórki będą emitowane w sobotę i niedzielę (1-2.05.2021 o godz. 14:00.

Списуваня гробів жертв битвы під Ґорлицями / Spisywanie grobów poległych bitwy pod Gorlicami

Ґорлиці в часі І сьвітовой війны / Gorlice podczas I wojny światowej

Каждий має такій сьвіт, якій видят його очы – голосит знаний цитат Жозе Сарамаґо. Годен познати сьвіт сплетений з голосів? Штобы го дізріти, треба послухати, неє іншой дорогы. В найближшым проґрамі Радіо Лемко свій музичний простір запрезентуют члены ансамблю HYLLA – Ґося Паука, Андрий Олійник і Кшыштоф Фіґурскі. В своій творчій праці черпают з джерела, сігают до своіх корени, штобы дати ім сьвіжий, сучасний образ. Музикы задебіютували сценічні на 30. Лемківскій Ватрі в Лугах, а на іх перший кружок не треба было долго ждати. Початком марця 2021 рока вказал ся альбум зо сьпіванками по лемківскы і украіньскы, а тіж відеокліп до пісьні „Червена Ружа”. Створіня ансамблю, было короткым і барвным процесом, о котрым нашы гості оповідят в бесіді з Ярославом Стремецкым.

Премієра проґраму в четвер 22.04.2021 о год. 20:00. Повторіня пущати будеме в суботу і неділю (24-25.04) о год. 14:00.

– – – – – – – – – – – – – – – –

Każdy ma taki świat, jaki widzą jego oczy – głosi słynny cytat José Saramago. A czy można poznać świat utkany z dźwięków? By go ujrzeć, należy posłuchać, nie ma innej drogi. W najbliższym programie Radio Lemko swoją muzyczną przestrzeń zaprezentują członkowie zespołu HYLLA – Gosia Pauka, Andrzej Olejnik i Krzysztof Figurski. W swojej pracy twórczej czerpią ze źródła, sięgają do własnych korzeni, by nadać im świeży, współczesny wyraz. Muzycy zadebiutowali scenicznie na 30. Łemkowskiej Watrze w Ługach, a na ich pierwszy krążek nie trzeba było długo czekać. Początkiem marca 2021 roku ukazał się album z utworami w języku łemkowskim i ukraińskim, a także teledysk do piosenki „Czerwena róża”. Utworzenie zespołu było krótkim, a zarazem barwnym procesem, o którym nasi goście opowiedzą w rozmowie z Jarosławem Stremeckim.

Premiera programu w czwartek 22.04.2021 o godz. 20:00. Powtórki emitowane będą w sobotę i niedzielę (24-25.04) o godz. 14:00.

фот. Аґнєшка Ковальска / fot. Agnieszka Kowalska

Квітен того рока видит ся дост марудний – нияк не може рішыти, ци тримат з весном, ци з зимом. Але Ви не бійте ся погоды і ідте на спацер до ліса… Закля підете, посухайте авдицию Мілі Пыж о природі, што на яр будит ся до жытя! Дознате ся, котры рослины поможут Вам підреперувати здоровля, якы зьвірята на Лемковині юж збудили ся з зимового сну і де іх можете здыбати. Крім того навчыте ся стігати сок з березы і рыхтувати пасту з медведього чеснку. Весняны смакы, запахы і барвы в найближшым проґрамі Радіо Лемко.

Премієра авдициі в середу 14.04.2021 о год. 20:00, повторіня в суботу і неділю о год. 14:00.

– – – – – – – – – – – – –

Kwiecień w tym roku zdaje się nieco kapryśny – za nic nie może zdecydować, czy trzyma z wiosną, czy z zimą. Ale Wy nie bójcie się pogody i idźcie na spacer do lasu… Zanim pójdziecie, posłuchajcie audycji Emilii Pyrz o przyrodzie, budzącej się na wiosnę do życia! Dowiecie się, które rośliny pomogą Wam podreperować zdrowie, jakie zwierzęta na Łemkowszczyźnie już zbudziły się z zimowego snu i gdzie możecie na nie natrafić. Ponadto nauczycie się zbierać sok z brzozy i przyrządzać pastę z czosnku niedźwiedziego. Wiosenne smaki, zapachy i barwy w najbliższym programie Radio Lemko.

Premiera audycji w środę 14.04.2021 o godz. 20:00, powtórki w sobotę i niedzielę o godz. 14:00.

знимка Мілі Пыж / zdjęcie Emilii Pyrz

Лист Студіо то мiсце, де любов до Лемковины преливат ся на папiр. То мiсце створене през молоду Лемкыню, котра рiшыла выкорыстати свiй ґрафічний талант для шыріня культуры предкiв. Єй пригода з ґрафiком зачала ся в Медіоланi. Гын, в криници дизайну почула, же проєктуваня то штоси важне. Єй найвекшым джерелом iнспiраций, як сама повiдат, є Лемковина. В працях артисткы мож достеречы мотивы сакрального простору, елементы природы ци традицийного облечыня. В Лист Студіо неє припадку, вшытко має гын своє значыня. Просиме на авдицию, в котрiй Югаска Сьпяк в бесiдi з Наталийoм Цьолком оповiст о лемкiвскiй естетиці в новiй авторскій формi.

Премієра проґраму в середу 7.04.2021 о год. 20:00. Повторіня в суботу і неділю о год. 14:00.

– – – – – – – – – – – – – – – –

Lyst Studio to miejsce, gdzie miłość do Łemkowszczyzny przelewa się na papier. To miejsce stworzone przez młodą Łemkinię, która postanowiła wykorzystać swój talent graficzny w celu propagowania kultury przodków. Jej przygoda z grafiką rozpoczęła się w Mediolanie. To tam, w kolebce designu poczuła, że “projektowanie to coś ważnego”. Jej największym źródłem inspiracji, jak sama twierdzi, jest Łemkowszczyzna. W pracach artystki można dostrzec motywy przestrzeni sakralnej, elementy przyrody czy tradycyjnego stroju. W Lyst Studio nie ma przypadku, wszystkiemu przypisane jest pewne znaczenie. Zapraszamy na audycję, w której Joanna Śpiak w rozmowie z Natalią Ciołką opowie o łemkowskiej estetyce w nowym autorskim wydaniu.

Premiera programu w środę 7.04.2021 o godzinie 20.00. Powtórki w sobotę i niedzielę o godz. 14:00.

https://lyststudio.pl/

Чловек все мал потребу пояснити вшытко вокруг себе. А што не годен было доказати, треба было іншым способом представити, чи то явиска природы, натуру зьвірят чи людскы хыбы – вшытко тото і іщы веце помагали зрозуміти леґенды і оповісткы. Давно подаваны устні, выслухуваны при ватрі або на теплім запецку, оповіданы през старшых, што мали вельку пошану. Гнеска вдякы записком з тереновых експедиций можеме познати оповісти, што ся голосили на Лемковині веце як 120 років тому. А тепер будете могли іх послухати в Радіо Лемко, дознате ся медже іншыма о тім, чом вільха червена і як своі быкы на ярмаку треба хвалити. На стрічу з лемківскыма леґендами з 1900 рока просит Грицко Суханич.

Премієра проґраму в середу 24.03.2021 о год. 20:00. Повторіня в суботу і неділю о год. 14:00.

– – – – – – – – – – – – –

Człowiek zawsze miał potrzebę wyjaśnić wszystko wokół siebie. A czego nie sposób było udowodnić, należało przedstawić innym sposobem, czy to zjawiska przyrody, naturę zwierząt, czy ludzkie przywary – wszystko to i wiele więcej pomagały zrozumieć legendy i opowiastki. Dawniej przekazywane ustnie, wysłuchiwane przy ognisku bądź na ciepłym zapiecku, opowiadane przez starszych, cieszących się autorytetem. Dzisiaj dzięki zapisom z ekspedycji terenowych możemy poznać opowieści, które głoszone były na Łemkowszczyźnie ponad 120 lat temu. A teraz będziecie mogli posłuchać ich w Radio Lemko, dowiecie się między innymi o tym, dlaczego olcha jest czerwona i jak swoje byki na jarmarku chwalić trzeba. Na spotkanie z łemkowskimi legendami z 1900 roku zaprasza Grzegorz Suchanicz.

Premiera programu w środę 24.03.2021 o godz. 20:00. Powtórki w sobotę i niedzielę o godz. 14:00.

Того рока минят 110 років, як вродил ся Влодзімєж Лозіньскі, а так направду Володимир Логаза, сын Девнозия і Маріі з роду Ґромосяків. Певно декотры з Вас виділи го на екрані телевізора і ани не подумали, же то Лемко з Крениці, котрого з рідной Лемковины понесло до велького сьвіта. Правдоподібні він як єдиний Лемко в 30. роках был зьвіздом польского кіна і театру, могли сте го видіти в знаным фільмі „Знахор” з 1937 рока. О його жытю і короткій карєрі, яку перервала ІІ Cьвітова Війна, тай о родині, што міцно причынила ся до розвитку суспільных справ в лемківскій громаді, оповіст Вам Данько Горощак.

Премієра проґраму в середу 17.03.2021 о год. 20:00. Повторіня проґраму в суботу і неділю о год. 14:00.

– – – – – – – – – – – – – – –

W tym roku mija 110 lat od narodzin Włodzimierza Łozińskiego, a właściwie Wołodymyra Łohazy, syna Dionizego i Marii z rodu Gromosiaków. Pewnie niektórzy z Was widzieli go na ekranie telewizora i nawet nie przyszło Wam do głowy, że to Łemko z Krynicy, którego z rodzimej Łemkowszczyzny zaniosło do wielkiego świata. Prawdopodobnie był on jedynym Łemkiem, będącym w latach 30. gwiazdą polskiego kina i teatru, mogliście zobaczyć go w znanym filmie „Znachor” z 1937 roku. O jego życiu i krótkiej karierze, przerwanej przez II Wojnę Światową, a także o rodzinie, która mocno przyczyniła się do rozwoju spraw społecznych w łemkowskim środowisku, opowie Wam Daniel Horoszczak.

Premiera programu w środę 17.03.2021 o godz. 20:00. Powtórki w sobotę i niedzielę o godz. 14:00.

Знимкы зо збіркы НЦА / Zdjęcia ze zbiorów NAC

1 квітня 2021 рока начне ся в Польщи Повселюдний Спис Населіня, в котрім будеме мати можливіст задеклярувати свою народніст і язык. То нагода, штобы в шырокім державным просторі вказати ся як лемківска громада, же серед жытелів сут Лемкы, котры мают свій материньскій язык, сут тіж люде, котры по части чуют ся Лемками і годны выбрати дві народности. Треба нам знати, же спис має велькє значыня для нашой будучности, од того залежати будут нашы можливости в сфері культурных, осьвітовых чи суспільных ініциятив. По іншы рокы орґанізуваны были інформацийны акциі, котры мали усьвідомляти Лемкам іх права до декляруваня свойой народности і языка. Гнеска про епідемію подібне діяня тяжко перевести, зато треба перенести го до сьвіта онляйн. Взяли ся за тото молоды Лемкы, котры стоят о нашы справы – на потребы спису створили проєкт #ялемко. Што ся ховат під тым гаштаґом? Суспільна ініциятива люди, што мают богаты здібности і таланты, посвячают світ труд і час, штобы вказати, же Лемкы сут і мают што повісти. В проґрамі Радіо Лемко проєкт представит єдна з ініцияторок – Югаска Сьпяк, котра порадит тіж слухачам, што каждий з нас може зробити для нашой громады.

Премієра проґраму в середу 10.03.2021 о год. 20:00. Повторіня проґраму в суботу і неділю о год. 14:00.

– – – – – – – – – – – – – – –

1 kwietnia 2021 roku rozpocznie się w Polsce Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań, w którym będziemy mieć możliwość zadeklarować swoją narodowość i język. To okazja, by w szerokiej państwowej przestrzeni pokazać się jako łemkowska społeczność, że wśród obywateli są Łemkowie, którzy mają swój ojczysty język, są również osoby, które częściowo czują się Łemkami i mogą wybrać dwie narodowości. Musimy wiedzieć, że spis ma duże znaczenie dla naszej przyszłości, od tego zależeć będą nasze możliwości w sferze kulturalnych, edukacyjnych czy społecznych inicjatyw. W ubiegłych latach organizowane były akcje informacyjne, które miały uświadamiać Łemkom ich prawa do deklarowania własnej narodowości i języka. Dziś w okolicznościach epidemii podobne działania nie sposób przeprowadzić, dlatego należy przenieść je do świata online. Podjęli się tego młodzi Łemkowie, którzy nie są obojętni naszym sprawom – na potrzeby spisu stworzyli projekt #jalemko. Co kryje się pod tym hashtagiem? Inicjatywa społeczna osób, mających różnorodne zdolności i talenty, poświęcających swój czas i wysiłek, aby pokazać, że Łemkowie są i mają coś do powiedzenia. W programie Radio Lemko projekt przedstawi jedna z inicjatorek – Joanna Śpiak, która również doradzi słuchaczom, co każdy z nas może zrobić dla naszej społeczności.

Premiera programu w środę 10.03.2021 o godz. 20:00. Powtórki w sobotę i niedzielę o godz. 14:00.

https://jalemko.pl/